Bài tam cúc được biết đến là một trò chơi dân gian khá quen thuộc từ xa xưa cho đến nay. Đặc biệt loại bài này có cách chơi không phức tạp như các dạng bài lá khác, vậy nên việc giành chiến thắng cũng rất dễ dàng chỉ cần bạn biết được luật chơi. Vậy hôm nay để hiểu rõ hơn hãy đi tìm hiểu về cách chơi bài tam cúc qua bài viết dưới đây nhé!

I. Bài tam cúc là gì ?

Bài tam cúc là trò chơi khá quen thuộc với các tỉnh miền Bắc Việt Nam. Hiện nay trò chơi này đã trở nên phổ biến rộng khắp cả nước, đi đâu cũng có thể thấy mọi người chơi.

Bài tam cúc đơn giản nên hầu hết người chơi tam cúc đều là phụ nữ trung tuổi, các cụ già, còn nam giới thì sẽ ưa chuộng trò tổ tôm hơn.Đây là một trong những thú vui của những người thuộc tầng lớp bình dân thời xưa bởi tính giải trí cao mà lại dễ nhớ với số quân bài ít.

Số lượng người chơi thường từ 2 đến 4 người nhưng thường sẽ có 4 người chơi, đặc biệt không phân biệt đối tượng, độ tuổi chỉ cần biết cách chơi là có thể tham gia chơi tam cúc.

Luật chơi có thể thay đổi phụ thuộc vào số lượng người tham gia, thường là sẽ bỏ đi 1 hoặc 5 quân theo quy định.

II. Lá bài tam cúc và cách sắp xếp

Bộ bài tam cúc có 32 lá gồm 16 quân đỏ và 16 quân đen.Các lá bài chỉ được in hình ở một mặt trên nền trắng và được làm từ các bìa mỏng, cứng, dài, hẹp hình chữ nhật.Mỗi quân đen đỏ sẽ có những quân như sau:

Tướng: Trên lá bài có hình vị tướng với lá cờ cắm sau lưng và ngồi trên ghế. Có duy nhất 1 quân. Nếu tướng màu đỏ thì gọi là Tướng Ông và là quân cao nhất, còn màu đen thì gọi là Tướng Bà.
Sĩ: Là lá bài có hình vị quân đội mũ cánh chuồn và phía sau có một em bé đứng khoanh tay. Có 2 lá bài và lá màu đỏ sẽ có tên gọi là Sĩ Điều.
Tượng/tịnh: Là lá bài có hình con voi. Có 2 lá với lá bài màu đỏ thì sẽ gọi là Tượng Hồng, màu đen gọi là Tượng Thâm.
Xe: Là lá bài có cỗ xe màu xanh, đỏ, vàng và có 2 quân xe cùng 1 màu.
Pháo: Là lá bài hình khẩu pháo và có 2 khẩu pháo cùng màu.
Mã: Là lá bài hình con ngựa và có 2 con ngựa đồng màu nhau.
Tốt: Là lá bài có hình người lính cầm đao và sẽ có 5 quân tốt với quân tốt đen là thấp nhất.

Thứ tự quân bài được sắp xếp từ bé đến lớn như sau: tốt > mã > pháo > xe > tượng > sĩ > tướng.

Tất cả lá bài đều được viết bằng tiếng Hán và quy ước những lá bài cùng tên thì quân đỏ sẽ lớn hơn quân đen.

Luật chơi tam cúc sẽ thay đổi khi số lượng người chơi thay đổi, vì vậy số lượng lá bài cũng khác nhau. Nếu 2 người chơi, mỗi người nhận được 16 lá. Trong trường hợp 3 người chơi,mỗi người nhận được 9 lá, các lá bị loại là Tướng, Sĩ và Tốt Đen. Cuối cùng nếu 4 người chơi, mỗi người nhận được 8 lá bài.

Quy tắc sắp bài, ghép cặp của tam cúc cũng được quy định như sau :

Đôi: 2 lá bài cùng tên và cùng màu.
Bộ 3: 3 lá bài cùng màu (Các lá bài bộ 3 là tướng, sĩ, tượng, xe, pháo, mã).
Tứ tử: 4 quân tốt cùng màu.
Ngũ tử: 5 lá tốt cùng màu.Nếu không vào bộ nào thì được gọi là quân bài lẻ.

III. Cách chơi và tính điểm bài tam cúc

Cách chơi tam cúc:

Để bắt đầu trò chơi, cần chọn được người chọn bài và người bắt cái. Cái được chọn bằng cách đếm theo chiều tay phải của người bắt cái và lần lượt từ Tướng, Sĩ, Xe, Pháo, Mã, Tốt. Bắt được lá bài tên gì thì việc dừng đếm sẽ dừng lại ở người tương ứng với tên bài đó và đó là nhà cái và sẽ là người được chia bài đầu tiên.
Người cầm cái sẽ ra bài đầu tiên và gọi bài. Tùy theo nhà cái gọi “một cây”, “đôi cây” hay “ba cây” mà các người chơi còn lại sẽ ra số cây bài tương ứng. Với ván bài có 2 người hoặc 4 người chơi thì ở lượt bài đầu tiên có khẩu lệnh “cấm tướng, cấm sĩ, lấy tượng cầm đầu” và cây bài lớn nhất được phép ra là tượng hồng.
Nếu phạm luật sẽ không được quyền ăn. Còn với ván bài có 3 người chơi thì khẩu lệnh sẽ đổi thành “cấm sĩ, cấm tượng, lấy xe cầm đầu” và xe hồng sẽ là cây bài lớn nhất được phép ra ở lượt đánh đầu tiên.
Trong khi đang đánh bài, quân bài được ra đều phải được úp xuống chiếu.Người cầm cái sẽ lật bài đầu tiên và lần lượt những người chơi còn lại. Ai có bài lớn nhất thì sẽ thắng và sẽ được quyền gọi cái ở ván sau. Người nhận thua thì không cần lật bài.

Cách tính điểm thắng của trò chơi:

Trường hợp về kết đôi với 2 người sẽ là 12 điểm, 3 người chơi 6 điểm và 4 người sẽ là 4 điểm.
Trường hợp về kết ba với 2 người là 18 điểm, 3 người chơi là 9 điểm và với 4 người sẽ là 6 điểm.
Trường hợp mà ngũ tử, tứ tử hay kết tốt đen thì 2 người chơi là 24 điểm, 3 người chơi là 12 điểm và 4 người chơi sẽ là 8 điểm.
Trường hợp mà tốt đỏ đè quân tốt đen với 2 người chơi có 48 điểm, 3 người chơi sẽ là 24 điểm và 4 người chơi sẽ là 16 điểm cộng.

IV. Mẹo chơi bài tam cúc dễ thắng

Cũng như bất kỳ trò chơi nào để có thể giành được chiến thắng cần có những mẹo nhỏ trước và trong khi chơi, trò tam cúc cũng vậy. Dưới đây là một số mẹo nhỏ giúp người chơi có được cảm giác chiến thắng :

Nắm chắc luật chơi: Cần nắm chắc luật chơi để không bị bỡ ngỡ và lúng túng mỗi khi đối phương ra quân.
Sắp xếp bài dễ nhìn: Để có thể đưa ra những phán đoán chính xác trong mỗi lượt đi.
Giành cái: Nâng cao khả năng chiến thắng vì người đi trước trong tam cúc luôn có lợi thế.
Đánh bài có chiến thuật: Cần nắm bắt được tâm lý và những trường hợp trong quân bài của đối thủ để đi những quân bài chính xác.

Hy vọng những thông tin về cách chơi bài tam cúc có thể giúp các bạn hình dung rõ hơn về trò chơi bài tam cúc. Cảm ơn các bạn đã đón đọc!